De waarheid over vis: moet je het eten en hoe vaak is gezond?
Vis is al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van ons dieet. Het wordt geroemd om zijn smaak, voedingswaarde en gezondheidsvoordelen. Nu we steeds bewuster worden van onze gezondheid en onze impact op het milieu, rijst echter de vraag of het eten van vis wel zo gezond is en zo ja, hoe vaak we het zouden moeten eten.
De voedingswaarde van vis
Dat vis niet weg te denken is uit de menselijke keuken is niet zo vreemd. Er is een grote verscheidenheid aan vissoorten, waarmee de heerlijkste gerechten te bereiden zijn. Maar vis is ook een uitstekende bron van hoogwaardige eiwitten, omega-3-vetzuren, vitamines en mineralen.
Omega-3-vetzuren, zoals EPA en DHA, bevorderen een gezonde hersenfunctie. Maar ze dragen ook bij aan het verminderen van ontstekingen en het ondersteunen van een gezond hart- en vaatstelsel. Ook is vis een bron van onder andere vitamine D, vitamine B, jodium, selenium en zink, die allemaal belangrijk zijn voor een goede gezondheid.
Daarom is het gezond om vis te eten
Met zoveel gezonde eigenschappen kan het toch niet anders, of het is gezond om vis te eten? Nou, er zitten zeker een aantal gezondheidsvoordelen aan het eten van vis:
- De gezondheid van je hart: Als je vaak vis eet, en dan met name vette vis zoals zalm, tonijn en haring, loop je een verminderd risico op hartaandoeningen. Dat komt door de aanwezigheid van omega-3-vetzuren die helpen om de bloeddruk te verlagen, de bloedvaten te ontspannen en het risico op hartritmestoornissen te verminderen.
- De gezondheid van je hersenen: De omega-3-vetzuren in vis zijn belangrijk voor de ontwikkeling en het behoud van een gezonde hersenfunctie. Dit helpt kinderen bijvoorbeeld om hun hersenen optimaal te ontwikkelen, maar kan bij ouderen juist helpen om cognitieve achteruitgang te verminderen of te remmen.
- Ontstekingsremmende eigenschappen: Het eten van vis kan helpen ontstekingen in het lichaam te verminderen vanwege de aanwezigheid van omega-3-vetzuren.
Zorgen over kwik
Helaas is vis niet alleen maar gezond. Er kleven ook wat nadelen aan. Eén van de belangrijkste zorgen bij het eten van vis is de aanwezigheid van verontreiniging door met name zware metalen zoals kwik. Kwik kan schadelijk zijn voor de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel en is vooral voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en jonge kinderen erg ongezond.
Kwik komt door menselijk handelen in het water, bijvoorbeeld door kolencentrales en het gebruik van pesticiden. Vissen die groter zijn leven in de regel langer en nemen meer van deze giftige stoffen op dan kleine visjes, die korter leven. Het is belangrijk om die grote vissoorten met een hoog kwikgehalte, zoals tonijn, zwaardvis en koningsmakreel, niet te vaak te eten. Kies in plaats daarvan voor vissoorten met een lager kwikgehalte, zoals zalm, sardines, forel.
Visvangst en duurzaamheid
Ook de duurzaamheid van de visvangst staat steeds meer in de belangstelling. Overbevissing en destructieve vistechnieken hebben immers ernstige gevolgen voor de oceanen en de biodiversiteit. Het is verstandig om vis te kiezen met een duurzame herkomst. Let dan bij de aanschaf van je visje op de keurmerken MSC (Marine Stewardship Council) en ASC (Aquaculture Stewardship Council). MSC garandeert een duurzame herkomst van de vis, terwijl ASC regels heeft voor onder andere minder antibioticagebruik, en duurzamer visvoer voor vissen.
Welke vis kun je het beste eten?
Om optimaal te profiteren van de gezondheidseffecten van vis, kies je het beste voor vette soorten zoals zalm, sardines, haring of makreel. Deze soorten zijn rijk aan veel Omega-3-vetzuren. Ook minder vette soorten zoals licht ingeblikte tonijn of forel zijn echter rijk aan gezonde vitamines en mineralen en in iets mindere mate omega-3-vetzuren.
Hoe vaak vis eten?
En dan is natuurlijk nog de vraag hoe vaak je het beste vis kan eten. Voor de liefhebbers slecht nieuws: dat is zeker niet iedere dag. Sterker nog, waar vroeger nog werd aanbevolen om twee maal per week vis te eten, adviseert het Voedingscentrum tegenwoordig om dat één keer per week te doen. Het advies is daarbij om te kiezen voor een vette vis, zoals de eerder genoemde zalm. Let daarbij altijd wel op de aanwezigheid van de ASC en MSC keurmerken.
De conclusie: zo gezond is vis
We kunnen concluderen dat het eten van vis past in een gezond en gevarieerd voedingspatroon, maar wel met mate. Wie een gezonde leefstijl nastreeft eet niet vaker dan eens per week vis, en dan alleen vis van duurzame herkomst, met de noodzakelijke keurmerken. Wil je liever helemaal geen vis eten? Dat kan ook, er zijn gelukkig genoeg alternatieve bronnen van omega-3-vetzuren zoals walnoten en lijnzaad, maar ook supplementen.